«Тазалық» немесе Ғафағамның мысалы

Естігенім еді. Есімде өшпестей қалыпты. Басында күлгем. Сосын қауіп алдым. Кейін жаным түршікті. Жан түкпірінде жатқан сұмдық қасіретті зілдің әзілмен әдіптелген түйінін айтқыш ақын, от тілді Ғафағаң (Ғафу Қайырбеков) әлгі мысқылы бүгінде әр ауыздан естіліп қалып жатыр. Оқиға 80-жылдары «Алматы» қонақ үйінің директоры болған атақты алаштың батыры Рақымжан Қошқарбаевтың қабылдауында болыпты.

Еркөңіл, сері Рахаңның кабинеті астана

Үш ақталу

       Сонымен… кеу-кеулеген інілердің қамшылауымен бастап жібердік. Блогты айтам. Сақалым сапсиып, орталарына кіріп келгенімді құп алып, қуанып құттықтаған ақниет бауырлардың жүрекжарды тілектері жадыратып тастағаны рас. Құдай көңілдерін көтергей! Енді бір ақжарқын інілерім әр пікірге жауап жазуымды өтінсе, қайсыбір бауырларым «аңқылдай бермеңізші, аға, арандап қаласыз ғой», – деп шынайы жанашырлық білдіріпті. Тағы бір «ньюәріптестің» саяси ұстаным мәселесінде жол нұсқағаны да өзінше қызық.
       Әркім өз жолын өзі таңдайды ғой. Десек те, түсініскенге не жетсін? Қайсыбір көзқарастарым ішінара, анда-санда, ілу де шалу, бірен-саран, некен-саяқ қандастарыммен қабыспай қалыпты. Осы орайда үш анықтың ізімен үш ақталу жаздым. «Болғанда іні зордан, аға бордан» деген ғой. Ақталмаққа компьютерге саусақ салдық. Аса қамқор, ерекше мейірімді Аллаһтың атымен бастаймын!

1-ақталу немесе Алдар жайлы аз-кем сөз

Мешкей деген жақсы ат емес демекші

Қыс біткенде блогкер шығады аңға

Жігіттер, қыздар! Мен кеше, яғни (25.02.2011) жұма күні түске дейін аса шұғыл шаруам болмаған соң (былайша шаруа табыла береді ғой, қазекемнің өзі «қайтыс болды» дегенді кейде «шаруасы бітті» деуі бекер емес), не істедім білесіздер ме? Аяғыма шаңғымды қыстырып алып, Есілдің үстімен сүрініп-қабынып, 3-4 шақырымдай (өзімше жүгірдім, бірақ сырткөзге) жүріп қайттым. Қара терге шомылып, бір рахаттанғаным-ай! Артынша шым-шым себезгі (душ) қабылдап, жұма намазда дыңдай боп тұрдым. Миым шайдай ашық. Рахат!  Күндікке сергек жүрдім. Айтайын дегенім…

Тән – жанға берген Аллаһтың аманаты. Ниет қылып, оны (тәнді) күту, майлау, сылау, бұлшық еттерін тірілту – бәрі ғибадатқа жатпақ. Сондай-ақ, атқа міну, жүзу, күресе білу, мергендік Пайғамбар (с.а.с) өнегесі. Яғни, сүннет. Күрестен басқасы қыздарға да артықтық етпейтін шығар.

Енді шаңғымен құр шапқылауға зауқыңыз соқпаса, мылтығыңызды асыныңыз да, қаланың шетіне қарай (бұл астаналықтарға арналған), «Учхоз» жақтағы отырғызылған көшеттердің арасымен жүріп отырсаңыз, қадам сайын астыңыздан қоян көтеріледі. «Бисмиллаһ» деп, тырс еткізіп атып алсаңыз, біріншіден, тамаша демалыс. Екіншіден, таңсық ас. Әмбе, халал, себебі «бисмиллаһ» деп аттыңыз. Үшіншіден, аңшы атанасыз да шыға келесіз. Аңшы атанып жүргендердің қырып жүргені шамалы. Істейтіндері – осы.

Айтпақшы, жалақымыз … болған себепті, әдеттегі «депутаттығымызбен» қараша жұртпен санасуды ұмытып кеткенім-ай. Айып болмасын. Шаңғы қайда десеңіз, тап қазір «Мегаспортта» қысқы тауарлар арзандап жатыр. Ерлен (көмекшім) айтады: барахолкада тіпті арзан деп. (Шаңғы шамамен төрт мың, таяғы үш мың, бәтіңкесі сегіздің маңында).

Мылтық алғыңыз келсе, қалалық не өзіңіз тұратын аудандық ішкі істер бөліміне барсаңыз, қару алуға қажетті құжаттардың тізімін қолға ұстатады. Есіңіз дұрыс, қағазыңыз түгел болса, болды, мылтықты аңшы атанасыз (жаңа мылтықтың бағасы – отыздың о жақ, бұ жағы). Қазақтың мән бермей жүрген нәрсесінің бірі – осы.

Түтінге шомған қаланың пәтерінде милығып жата бермей, Сарыарқаның саф ауасын жұтып, серуендеп қайтқан қазақ тау қопармаса да, ісін реттейді. Тегі болмаса, (Өркен кешір, сен түгілі, Абайға ауыз салып жіберетін кезіміз болады) «ақындығың» қозады. Мынаны қараңыз:

Қыс біткенде блогкер шығады аңға,

Талдан қоян қашады аңдығанға.

Пластик шаңғы, бытыра мылтық – бір ғанибет,

Ыңғайлы Nike киім аңшы адамға.

(Осы жазбам үшін «Мегаспорт» пен «Nike»-тан төмендегі бір іске демеушілік сұрап жіберсек пе екен?!)

P.S. Айтайын дегенім ол емес. Айтпағым, қыс бітіп қалмай тұрған кезде, Есілдің бойында шаңғышы-блогкерлер бәйгесін өткізсек. (Ұйымдастыру комитеті шаңғыны жалға «ақшаны судай шашып» (сағатына 200 теңгеден) өздері алмақ.) Бірінші, екінші, үшінші орынға жүлде бар. Бірақ Ақан серінің 150 жылдығына арналған Көкшетауда өткен түйе жарысындай болып жүрмесін. Екінші орын алған түйе ақсақ еді. «Бұ қалай?» дегенімізде, бәйгеге үш түйе қатысыпты, үшінші түйе артқа қарай қашып масқара қылыпты…

«Это ведь история» ма?!

Қадірлі “қартамыс блогшының” жас блогының оқырмандары! “Ақылы бар ит сүйекті жұтар алдын шығатын жерімен өлшеп алады”. Кезінде қаржыны алып, игере алмай қалған Коржова ханымға айтам деп, өкпелетіп алған сөз еді. (Қалтай ағамның сөзі ғой).

Айтайын дегенім ол емес. Айтпағым блогты бастап алып, толтыра алмай ертең қиналып қалудың да қаупі жоқ емес. Блог ашқан күні үсті-үстіне бірнеше post жазғанға ұдайы осы қарқынмен сілтей береді деп ойлап қалмаңыздар. Сәті солай болып тұр. Кейінге қалдырсам, суып кетуі мүмкін. Әңгіме бүгін болды. Мәжілістің жалпы отырысында ойда жоқта бөтен елдің мерекесімен, бөтен елдің мемлекеттік тілінде біртүрлілеу інімнің (23 февральмен) құттықтауы жүйкемізді қытықтағандай болды.

Сосын сөйледік. Бүй дедік: “Қадірлі әріптестер (яғни депутаттар)! Мен осы жерде отырып, «Құрметті әріптестер, ертең 24-ақпан – Мексика Туының күні, сол мерекемен құттықтаймын» десем, ақылға сыя ма?! Сыймайды. Я болмаса, «17-ақпан өтіп кетіпті, содан бері кездесіп отырғанымыз осы. Ендеше «Праздник фонарей Юаньсияо в Китае, я вас поздравляю» деп отырсам, ақылға сыя ма?! Әрине, сыймайды. Қазақстанның мерекелері белгіленген күнтізбесінде «23-ақпан» деген ешқандай мереке жоқ! Сонда қандай мерекемен құттықтап, не үшін қол шапалақтап жатырсыздар, түсінбедім?.. Тәңірберген, мен сені сыйлаймын, жақсы көрем, досымсың, інімсің! Бірақ сен тәуелсіз Қазақстан тұсында қалыптасқан азамат емес пе едің? Мұның не? Сен – Парламенттің депутатысың. Сіздер бір-біріңізді 23-ақпанмен, Валентин күнімен құттықтайсыздар ма, құттықтай беріңіздер. Бірақ тәуелсіз Қазақстандағы биліктің бір бұтағы заң шығарушы Парламент қабырғасында өзге елдің мерекесін ұлықтауымыз отарлық санадан арылмаған нашарлығымыздың белгісі. Көңілдеріңізге келмесін. Көшеде жүрген адам емессіздер. Сіздер – саясаткерсіздер!”.

Басқа да әңгімелер болды. Артынша қазақшаға жетік бола тұрып, сауалын орысша айтқан әріптестеріме сын айтып, жексұрын болдым (Е, қоя бер, көшке берген тайын алсын, кәйтеміз енді. Жүдә болмаған соң…).

Отырыстың соңында лифт ішінде әріптестерім Серік (Қонақбаев) пен Нұрланнан (Өнербай) қолдау естідім, енді бір әріптесім “Онда тұрған не бар, совет армиясының солдатымыз ғой?” деп салмасы бар ма. “Совет армиясы деген армия, ондай мемлекет жер бетінде жоқ қой” дедім. “Это ведь история” деді. Ал мен айттым: “23 февраля это не какая не история. Это день защитника Отечества Российской Федерации”. Ол мен жайындағы “дремучий”, “упертый” деген пікірін бекіте түссе керек. Мен де оны ішімнен жарылқап жатқам жоқ…

 

Айтайын дегенім…

Замана қарқыны алапат! Қырықтың қырқасына шыққан соң  тіпті қарқындай түсе ме, әлде бәріне солай ма екен? Білмедім. Кеше ғана жұма намазда тұрған сияқты едім. Бүгін тағы жұма намазға бармаққа дайындалып жатырмын. Әне-міне дегенше бір апта, жоқ бір ай, тіпті бір жылыңыздың өзі зу ете түседі. Оны айтамыз-ау! Кеше ғана бала әнші, жас жырау атанып жүр едім, қапелімде қырықтың қақ ортасында қасқайыппыз (Тәйірі, мынауым «кемпір жар-жар десе, аяғы зар-зарға ұласадының» кері болып кетті ме? STOP!).

Айтайын дегенім ол емес. Айтпағым… «Адамзаттың үзеңгіні ойлап табуы – интеграцияның күшейіп, кеңи түсуіне себеп болыпты» (Тарихшылар айтады). Нәтижесінде күн түбіндегі жұрт жапа шегіпті. (Себебі бабаларымыз күңіреніп күн түбіне жортқанда, маңдайынан сипауға аттанды дейсіз бе?)

Сол секілді адамзат от қару ойлап тапты. Артынша атом бомбалары, зымырандар… қасірет шашқан әртүрлі уран өнімдері… Пайдасы бар. Бірақ зияны басым (меніңше, әрине). Сондай-ақ ақпарат кеңістігіндегі жаңалықтар. Соны технологиялар… қиялды қолыңа ұстатқан ғажайыптар. Пайдасы бар. Зияны ше?!. І-іммм… (Аллаһ қайырлы қылсын!)

Банкомат шықты. Кассир атауы архивке беттеді. Совхоздың директоры мен «Волганың» беделін 20-дағы пысықай бозбала мен шетелдік көлікке тартып алып берген замана ешкімнің көңіліне қарайын деп тұрған жоқ. Бейімделмеген бетімен лағып қиыр шекпек. Қалғып кеткені қаңғып қалмақ. Замананың осы сырын білген ХХ ғасыр басындағы Алаш аяулылары «Оян, қазақ!» деп жар салып бақты. Ойдағыдай оянбады. Аяғы… ашаршылық, репрессия, т.т. Жалпы, ХХ ғасырда қазақтай қасірет шеккен бірде-бір жер бетінде халық болған жоқ. (Тағы да таптаурын төскей, басқа бетке тепеңдеп жөнелдім STOP!).

Айтайын дегенім ол емес еді. Айтпағым…